Brendan Smith (Cavan-Monaghan, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

212. To ask the Minister for Education and Skills na bearta a chuirfidh sí i bhfeidhm chun cuidiú le níos mó gaelscoileanna agus gaelcholáistí a bhunú; agus an ndéanfaidh sí ráiteas ina thaobh. [30770/24]

Norma Foley (Kerry, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ó 2011 i leith, tá socruithe i bhfeidhm chun scoileanna nua a bhunú ina ndéanfar éileamh áiteanna scoile a thuar bunaithe ar chleachtaí déimeagrafacha a dhéanfaidh mo Roinn.

Ní bhunaítear scoileanna nua ach i gceantair ina bhfuil fás déimeagrafach, mar ní mór tosaíocht a thabhairt do na hacmhainní atá ar fáil d’infrastruchtúr scoile chun áit scoile a chinntiú do gach leanbh.

Tugann na socruithe seo deis do phátrúin iarratas a dhéanamh ar phátrúnacht scoileanna nua. Leagann na critéir a úsáidtear agus cinneadh á dhéanamh ar phátrúnacht scoileanna nua béim ar leith ar roghanna pátrúnacht agus teanga - Gaeilge nó Béarla - na dtuismitheoirí mar aon le hanailís ar an soláthar atá ann cheana féin, lena n-áirítear soláthar trí mheán na Gaeilge, sna limistéir ina bhfuil na scoileanna á mbunú.

Ní mór d’fhormhór na n-iarbhunscoileanna nua acmhainn rollaithe de 600 go 1,000 scoláire a bheith acu. D’fhéadfaí tairseach níos ísle de 400 scoláire a chur i bhfeidhm i gcás Gaelcholáistí, ag féachaint don rogha eile maidir le haonad lán-Ghaeilge, nó Aonad, a bhunú i scoil atá ag feidhmiú trí mheán an Bhéarla. Is féidir le pátrún iar-bhunscoile ar bith dul i dteagmháil le mo Roinn chun bunú Aonaid i scoil atá ann cheana féin a fhiosrú.

Tá obair idir lámha i mo Roinn maidir le polasaí nua a fhorbairt don oideachas trí mheán na Gaeilge lasmuigh den Ghaeltacht. Beidh an polasaí mar chuid de chreat foriomlán na Straitéise 20 Bliain don Ghaeilge agus tógfaidh sé ar éachtaí an Pholasaí don Oideachas Gaeltachta. I measc na gcuspóirí don pholasaí nua tá iniúchadh ar an gcaoi inar féidir deiseanna do bhunú Gaelscoileanna agus Gaelcholáistí a mhéadú mar chuid den phróiseas pátrúnachta.

D’fhoilsigh mo Roinn sraith tuarascálacha le déanaí, a d’ullmhaigh institiúid taighde Sealbhú in OCBÁC, a bheidh mar bhonn eolais d’fhorbairt an pholasaí nua. I measc na dtuarascálacha sin tá athbhreithniú ar litríocht idirnáisiúnta ar oideachas trí mheán na mionteangacha, tuarascálacha ar na céimeanna éagsúla den chomhairliúchán poiblí a rinne mo Roinn chun bonn eolais a chur faoi fhorbairt polasaí, agus sraith moltaí polasaí a d’eascair as sin. Agus an polasaí nua á fhorbairt, bainfidh mo Roinn leas as na tuarascálacha seo, mar aon leis an bhfaisnéis a roinnfidh páirtithe leasmhara ag cruinnithe déthaobhacha.

Déanfar an t-eolas seo a mheas i bhfianaise an tsoláthair reatha don oideachas trí mheán na Gaeilge agus na réamh-mheastacháin ar éileamh ar an gcóras oideachais amach anseo, chomh maith le comhthéacs buiséadach agus reachtaíochta mo Roinne.

Brendan Smith (Cavan-Monaghan, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

213. To ask the Minister for Education and Skills na bearta a chuirfidh sí i bhfeidhm maidir le líon na múinteoirí a fheabhsú do ghaelcholáistí agus gaelscoileanna, agus an gcuirfidh sí níos mó tacaíochta ar fáil i dtaca leis sin; agus an ndéanfaidh sí ráiteas ina thaobh. [30771/24]

Norma Foley (Kerry, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Réimse gníomhaíochta tosaíochta don Rialtas is ea a chinntiú gur dearfach atá eispéireas gach linbh ar scoil agus go bhfuil múinteoirí cáilithe gafa ar fáil chun cabhrú leo ina gcuid foghlama.

Tá Buiséad 2024 ina léiriú ar an tiomantas atá ag an Rialtas seo d’infheistíocht leanúnach a dhéanamh sa chóras oideachais trí bhearta éagsúla:

• Scéim aisíocaíochta do chostais mháistir ghairmiúil san oideachas a thabhairt isteach do mhúinteoirí nuacháilithe a bhainfidh céim amach sa bhliain 2024. Is féidir le múinteoirí incháilithe íocaíocht is fiú suas le €2,000 a fháil, rud atá le híoc sa bhliain 2025.
• Cláir uasoiliúna a leathnú, ar cláir iad atá ar fáil saor in aisce do mhúinteoirí agus a bhfuil mar aidhm leo méadú a dhéanamh ar an líon múinteoirí cáilithe in ábhair ardéilimh. Comhlánófar cláir nua i nGaeilge, Fraincis, polaitíocht agus an tsochaí agus eolaíocht ríomhaireachta na cláir atá ann cheana i matamaitic, fisic agus Spáinnis. Tosóidh Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath, ar chlár nua uasoiliúna Gaeilge a sholáthar do mhúinteoirí iar-bhunscoile ag deireadh na bliana 2024, ar clár é a bheidh ar fáil saor in aisce do mhúinteoirí incháilithe.

• 610 n-áit bhreise a cheadú ar chláir oideachais tosaigh múinteoirí do leibhéal na bunscoile thar na blianta acadúla 2023/24 agus 2024/25.
• Solúbthacht a chinntiú i gcláir oideachais tosaigh múinteoirí chun múinteoirí faoi oiliúint a cheadú tacaíocht a thabhairt do scoileanna. Cláraíodh breis agus 2,700 múinteoir faoi oiliúint leis an gComhairle Mhúinteoireachta faoi Bhealach 5 sa bhliain 2023, agus iad ag tabhairt tacaíocht luachmhar teagaisc ionaid. Tá 3,700 múinteoir faoi oiliúint cláraithe faoi Bhealach 5 faoi láthair, an líon is airde riamh.
• Leantar le gairm an teagaisc a chur chun cinn tríd an bhfeachtas ‘Déanann an Teagasc Athrú ó Bhonn’, agus spreagadh á thabhairt do dhaltaí gairm a shaothrú sa teagasc. Úsáidtear na meáin dhigiteacha, an raidió agus na meáin físe mar chuid den fheachtas, agus gabhann leathanach Gréasáin tiomnaithe ag leis
  
  Is rogha tharraingteach ghairme é an teagasc go fóill.
• Tháinig méadú 14% ar an líon uaireanta a roghnaíodh an teagasc iar-bhunscoile mar chúrsa céadrogha CAO sa bhliain 2023. Tá sé sin de bhreis ar an méadú 9% a chonacthas ina leith sin sa bhliain 2022. Tháinig méadú ar an líon uaireanta a roghnaíodh an teagasc bunscoile mar chúrsa CAO faoin dáta deiridh i mí Feabhra 2024. Bhí méadú foriomlán 10% ann ar an líon uaireanta a roghnaíodh an teagasc bunscoile mar chúrsa, agus méadú 2% ag teacht ar an líon uaireanta a roghnaíodh mar chúrsa céadrogha é ó bhí an bhliain 2023 ann.
• Bhí 4,271 iarratas céadrogha ann ar chláir theagaisc fochéime sa bhliain 2024, ar threocht í a bhí ag teacht, tríd is tríd, lena bhfacthas le blianta beaga anuas. Tugtar le fios in anailís ar iarratais CAO a rinneadh ón mbliain 2017 go dtí an bhliain 2024 gur ann d’éileamh marthanach láidir ar chláir theagaisc fochéime. Ar an meán, ba le cláir theagaisc bunscoile nó le cláir theagaisc iar-bhunscoile a bhain 6% de na hiarratais chéadrogha uile a rinneadh ón mbliain 2017 go dtí an bhliain 2024. Rud sonrach, ba sa raon idir 2.9% agus 3.8% a bhí an céatadán d’iarratais chéadrogha a rinneadh ar chláir theagaisc bunscoile fochéime. Ba sa raon idir 2.4% agus 2.9% a bhí an céatadán d’iarratais chéadrogha a rinneadh ar chláir theagaisc iar-bhunscoile fochéime.
• Léirítear i gcóimheas na n-iarratas céadrogha a rinneadh ar chúrsaí leibhéal 8 trí CAO sa bhliain 2022 go raibh 1.5 iarratasóir ann ar gach áit oideachais. B’airde an t-éileamh ar áiteanna i gcúrsaí bunscoile (2) ná an t-éileamh ar áiteanna i gcúrsaí iar-bhunscoile (1.5). Is airde an t-éileamh ar oideachas tosaigh múinteoirí bunscoile ná é sin sna réimsí uile seachas míochaine (3.5) agus tréidliacht (5.2).
• Mar thoradh ar an mbeart nua pá, ar vótáil gach ceann de na trí cheardchumann múinteoirí ina fhabhar, méadófar tuarastal tosaigh múinteoirí go €46,000, agus é ag méadú go €85,000 ar a mhéad in aghaidh na bliana. Is tuarastal maith é sin, i gcomparáid le figiúirí idirnáisiúnta. Beidh an pá tosaigh €46,000 cothrom le méadú €20,000, beagnach, ar rátaí na bliana 2011.
• Chláraigh breis agus 3,700 múinteoir nuacháilithe leis an gComhairle Mhúinteoireachta sa bhliain 2023, agus níos mó ná 122,000 múinteoir ar chlár na Comhairle Múinteoireachta anois.

• Bunaíodh clár Baitsiléara san Oideachas trí mheán na Gaeilge (bunscoil) in Institiúid Oideachais Marino sa bhliain 2019. Soláthraítear cistiú do 30 áit nua gach bliain. Tógadh cohórt de 56 mhac léinn isteach sa bhliain 2023, agus é sin á dhéanamh ar bhonn eisceachtúil mar chuid den phlean cuimsitheach atá i bhfeidhm ag mo Roinn chun tacú leis an soláthar múinteoirí. Bhain an chéad chohórt de 34 mhac léinn céim amach ón gclár i mí na Samhna 2023. Dámhadh conradh nua d’Institiúid Oideachais Marino sa bhliain 2023 chun an clár Baitsiléara san Oideachas a sholáthar do chúig chohórt eile.
• Tá cistiú á sholáthar do chlár Máistreachta san Oideachas Lán-Ghaeilge agus Gaeltachta ó bhí an bhliain 2018 ann. Is clár foghlama cumaisc é. Bhí an cúrsa sin á sholáthar i gColáiste Mhuire gan Smál ó bhí an bhliain 2018 ann. I mí an Mhárta 2023, dámhadh do Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath, an conradh le haghaidh leanúint den chúrsa, agus tosaíodh é i mí Mheán Fómhair 2023. Tá 26 mhac léinn cláraithe ar an gcúrsa i gColáiste na Tríonóide don bhliain acadúil 2023/24.
• Tá beirt mhúinteoirí ar iasacht agus sparánachtaí ón gComhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta á gcur ar fáil chun tacú leis an Máistir Gairmiúil san Oideachas in Ollscoil na Gaillimhe ó bhí an bhliain 2017 ann.