Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 3 July 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Plean Fáis 2024-29: Conradh na Gaeilge
1:30 pm
Professor Fionnbarra Ó Brolcháin:
Tá aithne maith agam ar Michael Cronin. Nuair a bhí mé i DCU fadó, bhíodh comhoibriú eadrainn, cosúil leis an lá inniu, ag troid i gcoinne na bhfórsaí sin atá chomh láidir agus i gcoinne na rudaí a luaigh an Teachta.
Is í an tslí is éasca dom an difríocht a mhíniú ná leis na focail a d’úsáid mé i mo chuid píosa cainte, “paraidím nua”. Is mian liom comparáid a dhéanamh idir an dá rud. Ó thaobh na meán go háirithe agus an lucht polaitíochta de, taobh amuigh den Teachta Connolly agus na daoine eile sa seomra seo ag éisteacht, tá an seanpharaidím á húsáid sa tír seo ó thaobh fhorbairt eacnamaíochta de. B’fhéidir go raibh an paraidím sin úsáideach le 30, 40 nó 50 bliain anuas ó na 1950aidí ar aghaidh chun an athrú sin a dhéanamh, ag dul ar ais go dtí am T.K. Whitaker. Cuireann muid an-bhéim ar chomhlachtaí idirnáisiúnta a mhealladh agus a leithéid. Tuigeann muid go léir é sin. Tá an ré sin ag teacht chun deiridh. Leanfaidh siad ar aghaidh ag teacht chun na tíre seo, ach, mar thír, caithfidh muid paraidím eile a úsáid. Is é sin an fáth a luaigh mé an focal “paraidím”. Tá an seanpharaidím bunaithe ar ré nó aois tionsclaíoch ina raibh béim ar tháirgí fisicúla, ar mhonarchana nó ar rudaí a bhfuil luach ag baint leo mar earra nó seirbhís atá bunaithe ar rud fisicisúil taobh amuigh den duine féin. Leis an meon “inbhuanaitheacht” a mhínigh Michael Cronin go maith ina leabhar, tá dearcadh eile de dhíth. D’úsáid mé an téarma “ré aigne” anseo mar go bhfuil sé níos fearr ó thaobh machnaimh agus smaointeoireachta de ná an focal “inbhuanaitheacht”, atá róleadránach agus stollta anois de bharr go n-úsáideann gach duine é. Úsáideann gach comhlacht an téarma sin.
No comments